رییس جمهور آینده و دو درس برای رشد اقتصاد ملی

به گزارش اقتصاد سالم؛در این نوشته کوتاه قصد نداریم وارد ارقام و آمار اقتصادی که خواننده را گیج می‌کند، شویم. تنها می‌کوشیم اشاراتی به کاندیداهای ریاست جمهوری و رییس جمهور محتمل آینده داشته باشیم و بعضی از راه‌ها برای رسیدن به اقتصاد بهتر را مورد اشاره قرار دهیم. روشن است یک مقاله کوتاه نه می‌تواند حلال مشکلات باشد و نه حتی می‌تواند توصیه‌هایی کارشناسی را ارائه نماید؛ فقط قصد ما جلب توجه کاندیداها به بعضی مفاهیمی است که می‌تواند آن‌ها را در جهت فهم و حل بهتر مشکلات راهنمایی نماید.
۱. از فرهنگ‌سازی اقتصادی، کالاهای تولید ملی و کسب و کارهای کوچک نوآورانه حمایت کنید.
بعضی سیاستمداران در عرصه جهانی معمولا معتقدند که «از طریق کار سخت و آموزش، ما می‌توانیم یک اقتصاد قوی ساخته و فرصت پیشرفت را برای همه ارائه دهیم». این سخن درست است؛ آموزش، مکمل و بلکه زمینه‌ساز رشد اقتصادی است. آیا هیچگاه شنیده‌ایم که وزارت اقتصاد با وزارت آموزش و پرورش، تفاهم‌نامه ایجاد و بسط فرهنگ کار و ترویج مفاهیم مهم در رشد اقتصادی منعقد کند؟ آیا گمان نمی‌کنیم فرهنگ‌سازی برای کالای ملی و تولیدات بومی باید از سنین ابتدایی آغاز شود؟ آیا نباید از ابتدا و در کودکستان‌ها و مدارس ابتدایی برای اطفال به زبان قابل فهم توجیه شود که استفاده از کالای تولید داخل یعنی اشتغال پدرانشان و زندگی راحت و از سوی دیگر، مصرف کالای خارجی یعنی بیکاری پدرانشان! آیا نباید خریداری از تولیدکنندگان و فروشندگان کوچک یا اصطلاحا small business را تشویق کنیم. بخش مهمی از جامعه ما در کارگاه‌های کوچک و نیز در قالب فروشندگان کوچک با سرمایه‌گذاری کوچک زندگی می‌کنند. هدف از این سخن، کنار گذاشتن موسسات بزرگ مالی و شرکت‌ها و فروشگاه‌های بزرگ نیست؛ بلکه تاکید بر اهمیت اشتغال‌های کوچک در رشد و چرخش اقتصاد کشور است. آیا نمی‌بینیم که تاکید بر استارت‌آپ‌ها یا کسب و کارهای نوپا توانسته چه تحولی در کشورهای غربی که بزرگ‌ترین فروشگاه‌ها و کمپانی‌ها را دارند، به وجود آورد؟ متاسفانه درک ناقص و یک سویه در تبعیت از راهکارهای غربی در محیط اقتصادی باعث شده است که با میدان دادن مطلق به فروشگاه‌های بزرگ، زمینه اشتغال‌های با سرمایه کم از میان برود. بنا بر این درس اول، تاکید بر فرهنگ‌سازی از طریق آموزش و پرورش و نیز تاکید بر تولیدات بومی و حمایت و گسترش کسب و کارهای کوچک البته در کنار و نیز در برابر شرکت‌های بزرگ است.
۲. طبقه متوسط قوی و بزرگ ایجاد کنید. به طور کلی، رشد برای یک اقتصاد خوب ضروری است. در حالی که رشد به طور معمول باعث تورم می‌شود، ولی به مردم اجازه می‌دهد تا کیفیت زندگی بهتری داشته باشند. طبقه متوسط قوی اغلب به عنوان یک هدف و محرک برای رشد در کشورهای در حال توسعه در نظر گرفته می‌شود و همچنین قدرت خرید بیش‌تر طبقه متوسط به عنوان یک هدف ضروری برای توسعه در نظر گرفته می‌شود. رشد طبقه متوسط می‌تواند شکاف طبقاتی را تا حدی پر کرده و الگو و هدفی قابل دسترسی برای طبقات ضعیف در جهت رشد ارائه دهد. در این حالت، دولت قادر است با کنترل مالیاتی از امکان تهاجم طبقات مرفه به بازار و از طریق آن از زیر پا رفتن طبقات مستضعف جلوگیری کرده و در همان حال، سیاست‌های حمایتی هوشمندانه‌ای را برای پشتیبانی طبقات نیازمند از طریق کاستن از هزینه‌های سبد هزینه ضروری نظیر مسکن، بهداشت و آموزش و حتی رایگان‌سازی بعضی موارد پراهمیت به کار گیرد.
کاندیداهای ریاست جمهوری باید با برنامه‌های روشن به سراغ مشکلات جامعه روند و الا نیت‌ها و شعارهای خوب آن‌ها در حد آرزوهای دست‌نایافتنی باقی می‌ماند؛ زیرا عدالت با برنامه تحقق می‌یابد نه با شعار.

شهاب‌الدین دوستدار