پایه‌های مالیاتی جدید چگونه ایجاد می‌شوند؟

به گزارش اقتصاد سالم؛عبدالرضا ارسطو پژوهشگر اقتصادی در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان؛ با موضوع “الزامات و زیرساخت های اجرایی مالیات بر مجموع درآمد (PIT)” توضیحاتی داد که در ادامه این مصاحبه را می خوانید.

 منظور از مالیات بر مجموع درآمد یا همان PIT چیست؟ 

ارسطو گفت: مالیات بر مجموع درآمد یک نظام مالیاتی جامع و چند بعدی است که با اجرای آن تمام آثار مثبت مالیات‌ستانی مانند تامین مالی پایدار دولت، توزیع عادلانه درآمد، تخصیص بهینه منابع و سوق آن به سوی فعالیت‌های مولد، اصلاح انگیزه‌ها و … تحقق می‌یابد.

او افزود: مالیات بر مجموع درآمد با سازوکار‌های اجرایی مختلف در بسیاری از کشور‌های جهان پیاده‌سازی شده است. اجرای مناسب و کارآمد آن در گروی تکمیل زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری متعددی است و تا زمانی که شروط لازم برای اجرای آن تحقق نیابد، توفیقات چندانی در وصول مالیات از این پایه مالیاتی جدید بدست نخواهد آمد.

 با توجه به گستردگی شمولیت این پایه مالیاتی، چه الزامات و زیرساخت های اولیه ای برای اجرای آن نیاز است؟

ارسطو گفت: ۱. استقرار و تکمیل سامانه مؤدیان موضوع قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، تکمیل طرح جامع مالیاتی و پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مؤدیان موضوع ماده (۱۶۹) قانون مالیات‌های مستقیم، تکمیل پایگاه‌های اطلاعاتی و آماری در نظام اقتصادی کشور و متصل ساختن آن‌ها به یکدیگر و ارسال اطلاعات آن‌ها به سازمان امور مالیاتی و … از پیش زمینه‌های لازم برای اجرای نظام مالیات بر مجموع است.

او گفت: همچنین، اصلاح فرآیند ممیزی و رسیدگی سنتی به اظهارنامه‌های مالیاتی مؤدیان یا به عبارت دیگر همان حذف ممیز محوری باید در اولویت سازمان امور مالیاتی قرار گیرد تا سیستم رسیدگی و تشخیص مالیات هوشمند، سیستمی و با حداقل دخالت نیروی انسانی باشد. اگر رویه اجرایی فعلی در رسیدگی به اظهارنامه‌های مالیاتی مؤدیان در سازمان امور مالیاتی بعد از اجرای مالیات بر مجموع درآمد نیز حفظ شود، متاسفانه شاهد افزایش اختلاف میان مردم عادی و دستگاه مالیات‌ستان به صورت تصاعدی خواهیم بود و به دلیل اعمال سلیقه در رسیدگی به بدهی مالیاتی مردم عادی، نارضایتی آن‌ها افزایش می‌یابد.

ارسطو ادامه داد: اصلاح نظام دادرسی مالیاتی یا همان نحوه حل اختلاف میان مؤدیان و سازمان امور مالیاتی یکی دیگر از زیرساخت های لازم محسوب می شود. در حال حاضر فعالان اقتصادی گلایه‌های متعددی از دادرسی مالیاتی دارند که عمده این گلایه‌ها نیز به حق است. اگر دادرسی مالیاتی موجود در سازمان امور مالیاتی بهبود پیدا نکند، با توجه به آنکه مردم عادی نیز مشمول مالیات بر مجموع درآمد و مؤدی مالیاتی خواهند شد (با اجرای مالیات بر مجموع درآمد تعداد مؤدیان مالیاتی افزایش زیادی پیدا می‌کند)، احتمالا بخشی از مردم عادی نیز با سازمان امور مالیاتی به اختلاف خورده و لذا از فرآیند دادرسی مالیاتی نارضایتی خواهند داشت؛ بنابراین اصلاح این سازوکار معیوب اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

این کارشناس اقتصادی گفت: تفکیک حساب‌های شخصی از شغلی، سامان‌دهی ابزار‌های پذیرش و پرداخت بانکی نظیر کارتخوان‌های بانکی، رصد تراکنش‌های بانکی و قاعده‌گذاری هوشمند بر حساب‌های حساب‌های شخصی افراد نیز از الزامات نظام مالیاتی کارآمد و توسعه‌یافته است که الزام آن برای اجرای مالیات بر مجوع درآمد اولویت بیشتری دارد.

او در پایان اشاره کرد: شروط و الزامات اجرایی متعددی را می‌توان برای استقرار مالیات بر مجموع درآمد برشمرد که موارد مورد اشاره اهم آن هستند. البته در پایان علاوه بر موارد مذکور به بهبود فرآیند اجرایی استرداد مالیاتی به منظور حمایت از اقشار کم درآمد و همچنین سامان‌دهی و حذف معافیت‌ها و تخفیفات مالیاتی غیرضروری برای افزایش در درآمد‌های مالیاتی دولت و یا تقویت کارکرد‌های تنظیم‌گری مالیات بر مجموع درآمد باید اشاره داشت.

منبع: باشگاه خبرنگاران