مدیران ایران خودرو پای تولید ایستادند / چوب قیمت گذاری لای چرخ توسعه ای ایران خودرو

گفت وگو از مرضیه حسینی

امیرحسین کاکایی، کارشناس خودرو در گفتگو با پایگاه خبری “اقتصاد سالم“، پیامد های منفی دستوری بودن قیمت ها برای خودروسازان را مورد بررسی قرار می دهد.
کاکایی در ابتدا ضمن اشاره به وضعیت اقتصادی کشور در چند سال اخیر گفت:« مدت سه سال است که قیمت گذاری دستوری و کنترلی به صنعت خودرو تحمل شده، نکته اینجاست که این قیمت گذاری در شرایطی انجام شده که ما با یک ابر تورم مواجه بوده ایم. لذا، این اقدام که مبتنی بر رویه های گذشته و درنتیجه غیر علمی بوده و هست، سبب شده که قیمت تمام شده همواره حتی کمتر از قیمت مواد اولیه تهیه یک دستگاه خودرو باشد، این شکل از تولید، زیان هنگفتی را متوجه دو خودرساز بزرگ کرده است. فرمول غلط در قیمت گذاری، درکنار تورمی که قیمت مواد اولیه را چند برابر کرده ، کمر خودروسازان را شکسته به ویژه اینکه در طول این ۳ سال، دستور دیگری هم به خودروسازان داده اند به واقع به آنها اتهام زده اند که با کم کردن تولید، بازار را به هم ریخته اید، بابت این اتهام خودرو ساز، محصولاتش را پیش فروش کرده ولی وقت و توان رسیدگی به تعهدات خود را نداشت.
کاکایی افزود:« این مساله واقعا دردناک است که در بسیاری از اوقات، خودروساز۲۰۰ هزار خودرو در کف کارخانه داشته خودروهایی که ۹۵ درصد از کار تولیدشان تمام شده و تنها ۵ درصد آن به خاطر یک یا چند قطعه باقی مانده بود، در این وضعیت خودروساز با دو حالت زیان ده مواجه بود، اول اینکه سرمایه خودرو ساز خوابیده بود چون نمی توانست محصولش را به مردم تحویل دهد و پول دریافت کند، به علاوه، به خاطر گیر افتادن در این وضعیت مجبور بود جریمه هم بدهد که این جریمه میزان زیان دهی را افزایش می داد.
دوم اینکه، اینکه وقتی شما پیش فروش می کنید برای ۱ یا ۲ سال دیگر آن هم با قیمت امروز، و هر سال هم تورم ۴۰ درصدی دارید، یعنی در واقع آینده را هم با قیمت امروز می فروشیم.
امیرحسین کاکایی در خود وضعیت ایران خودرو در سالهای ۹۹ و ۱۴۰۰ نیز گفت:«در سال ۹۹ پیش فروش کمتر شد اما تبعات سال ۹۷ و ۹۸ در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ ادامه داشت یعنی خودروسازان هنوز دارند تعهدات سال گذشته را می دهند البته سال ۹۹ یک مقدار قیمت را تعدیل کردند یعنی سال ۱۴۰۰ علی القاعده زیان کمتر خواهد شد در سال ۹۷ و ۹۸ که پیش فروش می کردند قیمت تعیین شده قطعی بود یا قیمتی بود که همیشه دولت تعیین می کرد و آن همیشه عقب تر از قیمت واقعی بود، در نتیجه خودروساز مضاعف ضرر می کرد جالب است که در گذشته وقتی پیش فروش می کردند سود هم می دادند اما الان دیگر آن سود را حذف کردند؛ در نتیجه چنین اقداماتی است که خودروسازان   خسته و زیان ده شده اند.
کاکایی در خصوص عملکرد و حوزه اختیارات مدیران ایران خودرو در شرایط زیان ده گفت:« یک بدبختی دیگر در ارتباط با خودروسازی در ایران این است که در هیئت مدیره ایران خودرو و سایپا، سهامدار عمده خصوصی است، یعنی حتی جرأت اعتراض به دولت را هم ندارد، حتی نمی تواند اعتراض کند و بگوید ما دیگر تولید نمی کنیم! کدام دیوانه ای حاضر است به مدت ۳ سال! کالایی را با زیان تولید کند و تازه میزان تولید را هم افزایش دهد! آیا در دنیای اقتصاد این کار منطقی است؟ البته که نیست! مدیران عامل این کارخانه ها مجبور شدند که این رویه را ادامه دهند آنها تنها توانستند بعضی از مواردی را که دست خودشان بود مدیریت کنند. واقعا این مدیران برای کاهش زیان دهی چکار باید می کردند؟ خیلی اعتقاد دارند نیروهای این دو شرکت خودروسازی زیاد است اما آیا می توان ۱۰۰۰ کارگر را اخراج کرد؟ آیا قانون به آنها اجازه اخراج را می دهد؟ پس، تعدیل نیرو امکان پذیر نبود، پایین آوردن حقوق کارگران هم جفای مضاعفی در حق آنها و در نتیجه غیر ممکن بود، بالا بردن اتوماسیون در خطوط حمل و نقل نیز به دلیل فقدان نقدینگی ممکن نبود مخصوصا اینکه قطع ارتباط با خارج استفاده از تجهیزات پیشرفته را غیر ممکن کرده است.در چنین وضعیتی، خودروساز چاره ای جز قرض کردن نداشت که در گذشته به دلیل فشار دولت، ایران خودرو و سایپا می توانستند پول قرض کنند اما در حال حاضر حتی پادرمیانی دولت هم باعث نمی شود کسی به خودروسازان زیان ده و متضرر پول قرض دهد. لذا مدیران ایران خودرو عملا کاری نمی توانستند برای توقف زیان دهی انجام دهند. اما باز هم در راستای حرکت جهادی و ملی، تولید را متوقف نکردند و حتی بالا بردند و خودروهای جدید ساختند در حالی که از حیث اقتصادی می بایست تولید را متوقف می کردند اما مدیران جان کندند و متوقف نشدند.»